Ernest Christopher Dowson (2
tháng 8 năm 1867 – 23 tháng 2 năm 1900) – nhà thơ, nhà văn Anh. Thơ của Dawson
thuộc dòng văn học Suy đồi (Decadent movement) cuối thế kỷ 19. Chủ đề chính của
thơ ông là tình yêu và cái chết, rất giàu tính nhạc.
Tiểu sử
Ernest Dawson sinh ở Lee, đông nam Luân Đôn năm 1867. Chú cố của ông là Alfred Domett, là nhà thơ trở thành Thủ tướng New Zealand và được cho là đối tượng của bài thơ “Waring” của Robert Browning. Dawson theo học Cao đẳng Queens, Oxford nhưng không có bằng tốt nghiệp.
Vào tháng 11 năm 1888, Ernest bắt đầu làm việc cho công ty “Dowson and
Son” do ông nội của nhà thơ thành lập ở Limehouse, phía đông Luân Đôn, nơi ông
sống trong một ngôi nhà đổ nát và thường xuyên làm khách ở nhiều khách sạn tại
bến tàu. Cuộc sống trong những quán rượu và những khu dân cư nghèo sau này vẫn
được ông tiếp tục ở Paris, Dieppe và Brussels.
Ông là thành viên của Câu lạc bộ Rhymers, bao gồm W. B. Yeats và Lionel
Johnson. Ông là người có nhiều đóng góp cho các tạp chí văn học như “The Yellow
Book” và “The Savoy”.
Vào tháng 8 năm 1894, cha của Dowson, người đang trong giai đoạn nặng của
bệnh lao, qua đời vì dùng quá liều chloral hydrat. Mẹ của ông cũng gầy mòn vì bệnh
tật đã treo cổ tự tử vào tháng 2 năm 1895. Ngay sau khi bà qua đời, Dowson bắt
đầu suy sụp nhanh chóng. Nhà xuất bản Leonard Smithers đã cho ông một khoản trợ
cấp để sống và viết ở Pháp nhưng ông quay trở lại London vào năm 1897.
Năm 1899, Robert Sherard tìm thấy Dowson gần như không có một xu dính
túi trong một quán rượu và đưa ông trở lại ngôi nhà nhỏ ở Catford, nơi Sherard
đang sống. Dowson đã dành sáu tuần cuối cùng của cuộc đời mình tại ngôi nhà nhỏ
của Sherard, nơi ông qua đời ở tuổi 32. Ông trở thành một người Công giáo vào
năm 1892 và được cầu nguyện trong khu vực Công giáo La Mã ở Nghĩa trang
Brockley, Luân Đôn.
4 bài thơ
NON SUM QUALIS ERAM BONAE REGNO CYNARAE*
Đêm hôm qua giữa hai bờ môi hôn
Có bóng của em, Cynara, ở đó
Khi hồn anh giữa rượu và nụ hôn
Anh cô đơn, nhớ về đam mê cũ
Anh thất vọng, cúi đầu, anh khổ sở
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Suốt đêm trái tim kề bên trái tim
Trong tay anh tình yêu và giấc ngủ
Đêm tuyệt vời, đêm với những nụ hôn
Nhưng cô đơn, nhớ về đam mê cũ
Khi thức dậy thấy bình minh héo úa
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Quên hết rồi! Đời cuốn theo chiều gió
Hoa hồng bay vào náo loạn đám đông
Đã quên rồi nét hoa huệ của em
Anh đau khổ với niềm đam mê cũ
Và cô đơn sau đêm dài khiêu vũ
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Anh kêu đòi nhạc mạnh, rượu nặng hơn
Nhưng tiệc xong, ánh đèn không còn nữa
Trong bóng đêm, Cynara, là bóng em
Và anh khổ vì niềm đam mê cũ
Anh khát khao bờ môi em rực lửa
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
________________
Ernest Dawson sinh ở Lee, đông nam Luân Đôn năm 1867. Chú cố của ông là Alfred Domett, là nhà thơ trở thành Thủ tướng New Zealand và được cho là đối tượng của bài thơ “Waring” của Robert Browning. Dawson theo học Cao đẳng Queens, Oxford nhưng không có bằng tốt nghiệp.
Có bóng của em, Cynara, ở đó
Khi hồn anh giữa rượu và nụ hôn
Anh cô đơn, nhớ về đam mê cũ
Anh thất vọng, cúi đầu, anh khổ sở
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Trong tay anh tình yêu và giấc ngủ
Đêm tuyệt vời, đêm với những nụ hôn
Nhưng cô đơn, nhớ về đam mê cũ
Khi thức dậy thấy bình minh héo úa
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Hoa hồng bay vào náo loạn đám đông
Đã quên rồi nét hoa huệ của em
Anh đau khổ với niềm đam mê cũ
Và cô đơn sau đêm dài khiêu vũ
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
Nhưng tiệc xong, ánh đèn không còn nữa
Trong bóng đêm, Cynara, là bóng em
Và anh khổ vì niềm đam mê cũ
Anh khát khao bờ môi em rực lửa
Theo cách của mình vẫn chung thủy với em.
________________
* “Tôi không như kẻ đã từng với Cynara xưa”. Đây là bài thơ nổi tiếng
nhất của Ernest Christopher Dowson và có sự ảnh hưởng đến nhiều nhà thơ, nhà
văn sau này. Cụ thể như nhà thơ TS. Eliot đã dùng hình ảnh chiếc bóng ngã xuống
của Cynara trong bài thơ “Những kẻ rỗng tuếch” hoặc Margaret Mitchell, xúc động
với “âm thanh xa xôi, buồn man mác” ở dòng đầu tiên của khổ thơ thứ ba, đã chọn
“gone with the wind” làm tiêu đề cho cuốn tiểu thuyết “Cuốn theo chiều gió” nổi
tiếng của mình.
** Cynara là một cái tên trong truyền thuyết kể về một cô gái phàm tục, xinh đẹp, dịu dàng, được thần Zeus yêu và đưa về Olympus. Nhưng vì nữ thần đã bí mật về thăm những người thân của mình là trái với ý muốn của thần Dớt nên thần đã ném người yêu của mình xuống đất và biến Cynara thành cây atisô.
Non Sum Qualis Eram Bonae Sub
Regno Cynarae
Last night, ah, yesternight, betwixt her lips and mine
There fell thy shadow, Cynara! thy breath was shed
Upon my soul between the kisses and the wine;
And I was desolate and sick of an old passion,
Yea, I was desolate and bowed my head:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
All night upon mine heart I felt her warm heart beat,
Night-long within mine arms in love and sleep she lay;
Surely the kisses of her bought red mouth were sweet;
But I was desolate and sick of an old passion,
When I awoke and found the dawn was gray:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
I have forgot much, Cynara! gone with the wind,
Flung roses, roses riotously with the throng,
Dancing, to put thy pale, lost lilies out of mind;
But I was desolate and sick of an old passion,
Yea, all the time, because the dance was long:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
I cried for madder music and for stronger wine,
But when the feast is finished and the lamps expire,
Then falls thy shadow, Cynara! the night is thine;
And I am desolate and sick of an old passion,
Yea, hungry for the lips of my desire:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
VITAE SUMMA BREVIS SPEM NOS VETAT INCOHARE LONGAM*
Những thứ qua mau: nước mắt, nụ cười
Và bao ham muốn, và yêu, và ghét
Những thứ này ta không mang theo được
Khi qua cổng lên trời.
Ngày của rượu với hoa hồng không dài
Từ một giấc mơ mờ mịt
Con đường của ta mở ra một lúc rồi khép
Trong giấc ngủ muôn đời.
______________
*Cuộc sống ngắn ngủi không cho phép chúng ta ấp ủ những hy vọng xa vời (Horace)
Vitae Summa Brevis Spem Nos
Vetat Incohare Longam
(The brief sum of life forbids us the hope of enduring long - Horace)
THEY are not long, the weeping and the laughter,
Love and desire and hate:
I think they have no portion in us after
We pass the gate.
They are not long, the days of wine and roses:
Out of a misty dream
Our path emerges for a while, then closes
Within a dream.
FLOS LUNAE*
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em
Không phiền muộn với những lời nhã nhặn
Bằng sự say mê, bằng sự ngạc nhiên
Với trái tim mà tôi không thể chạm
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em
Không nài nỉ nụ cười hay nước mắt
Và dù tan nát cuộc đời của anh
Vẫn mong cho em một giấc mơ đẹp
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em
Thay đổi em – làm sao anh có thể
Em là nữ thần của giấc mơ, em là trăng
Dù vẫn hướng về em, anh cầu nguyện
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em
Dù với trái tim là điều tai họa
Dù hồn anh gần gũi với ánh nhìn
Dù hơi thở này đóng băng muôn thuở
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
______________
* Flos Lunae – Hoa của trăng (tiếng Latin).
Flos Lunae
I would not alter thy cold eyes,
Nor trouble the calm fount of speech
With aught of passion or surprise.
The heart of thee I cannot reach:
I would not alter thy cold eyes!
I would not alter thy cold eyes;
Nor have thee smile, nor make thee weep:
Though all my life droops down and dies,
Desiring thee, desiring sleep,
I would not alter thy cold eyes.
I would not alter thy cold eyes;
I would not change thee if I might,
To whom my prayers for incense rise,
Daughter of dreams! my moon of night!
I would not alter thy cold eyes.
I would not alter thy cold eyes,
With trouble of the human heart:
Within their glance my spirit lies,
A frozen thing, alone, apart;
I would not alter thy cold eyes.
CẶN BÃ
Lửa đã tắt, hơi ấm không còn nữa
Đấy là cuối cùng của những bài ca
Rượu uống hết, giờ chỉ còn cặn bã
Đắng như ngải cứu, mặn như là muối
Hy vọng, tình yêu – tất cả đã qua
Và tất cả đã đi về cát bụi
Giờ theo ta chỉ còn những bóng ma
Của những tình nhân, những người bạn gái
Với đôi con mắt nhợt nhạt ta chờ
Khi rèm buông, cánh cửa kia khép lại
Đấy là cuối cùng của những bài ca.
Dregs
The fire is out, and spent the warmth thereof
(This is the end of every song man sings!)
The golden wine is drunk, the dregs remain,
Bitter as wormwood and as salt as pain;
And health and hope have gone the way of love
Into the drear oblivion of lost things.
Ghosts go along with us until the end;
This was a mistress, this, perhaps, a friend.
With pale, indifferent eyes, we sit and wait
For the dropt curtain and the closing gate:
This is the end of all the songs man sings.
** Cynara là một cái tên trong truyền thuyết kể về một cô gái phàm tục, xinh đẹp, dịu dàng, được thần Zeus yêu và đưa về Olympus. Nhưng vì nữ thần đã bí mật về thăm những người thân của mình là trái với ý muốn của thần Dớt nên thần đã ném người yêu của mình xuống đất và biến Cynara thành cây atisô.
There fell thy shadow, Cynara! thy breath was shed
Upon my soul between the kisses and the wine;
And I was desolate and sick of an old passion,
Yea, I was desolate and bowed my head:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
Night-long within mine arms in love and sleep she lay;
Surely the kisses of her bought red mouth were sweet;
But I was desolate and sick of an old passion,
When I awoke and found the dawn was gray:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
Flung roses, roses riotously with the throng,
Dancing, to put thy pale, lost lilies out of mind;
But I was desolate and sick of an old passion,
Yea, all the time, because the dance was long:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
But when the feast is finished and the lamps expire,
Then falls thy shadow, Cynara! the night is thine;
And I am desolate and sick of an old passion,
Yea, hungry for the lips of my desire:
I have been faithful to thee, Cynara! in my fashion.
Và bao ham muốn, và yêu, và ghét
Những thứ này ta không mang theo được
Khi qua cổng lên trời.
Từ một giấc mơ mờ mịt
Con đường của ta mở ra một lúc rồi khép
Trong giấc ngủ muôn đời.
______________
*Cuộc sống ngắn ngủi không cho phép chúng ta ấp ủ những hy vọng xa vời (Horace)
(The brief sum of life forbids us the hope of enduring long - Horace)
Love and desire and hate:
I think they have no portion in us after
We pass the gate.
Out of a misty dream
Our path emerges for a while, then closes
Within a dream.
Không phiền muộn với những lời nhã nhặn
Bằng sự say mê, bằng sự ngạc nhiên
Với trái tim mà tôi không thể chạm
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Không nài nỉ nụ cười hay nước mắt
Và dù tan nát cuộc đời của anh
Vẫn mong cho em một giấc mơ đẹp
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Thay đổi em – làm sao anh có thể
Em là nữ thần của giấc mơ, em là trăng
Dù vẫn hướng về em, anh cầu nguyện
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
Dù với trái tim là điều tai họa
Dù hồn anh gần gũi với ánh nhìn
Dù hơi thở này đóng băng muôn thuở
Không dám phiền đôi mắt lạnh của em.
______________
* Flos Lunae – Hoa của trăng (tiếng Latin).
Nor trouble the calm fount of speech
With aught of passion or surprise.
The heart of thee I cannot reach:
I would not alter thy cold eyes!
Nor have thee smile, nor make thee weep:
Though all my life droops down and dies,
Desiring thee, desiring sleep,
I would not alter thy cold eyes.
I would not change thee if I might,
To whom my prayers for incense rise,
Daughter of dreams! my moon of night!
I would not alter thy cold eyes.
With trouble of the human heart:
Within their glance my spirit lies,
A frozen thing, alone, apart;
I would not alter thy cold eyes.
Đấy là cuối cùng của những bài ca
Rượu uống hết, giờ chỉ còn cặn bã
Đắng như ngải cứu, mặn như là muối
Hy vọng, tình yêu – tất cả đã qua
Và tất cả đã đi về cát bụi
Giờ theo ta chỉ còn những bóng ma
Của những tình nhân, những người bạn gái
Với đôi con mắt nhợt nhạt ta chờ
Khi rèm buông, cánh cửa kia khép lại
Đấy là cuối cùng của những bài ca.
(This is the end of every song man sings!)
The golden wine is drunk, the dregs remain,
Bitter as wormwood and as salt as pain;
And health and hope have gone the way of love
Into the drear oblivion of lost things.
Ghosts go along with us until the end;
This was a mistress, this, perhaps, a friend.
With pale, indifferent eyes, we sit and wait
For the dropt curtain and the closing gate:
This is the end of all the songs man sings.