John Wilmot, Bá tước thứ nhì của Rochester (1 tháng 4 năm 1647 – 26 tháng 7 năm 1680) – là
nhà thơ trào phúng, một tay chơi nổi tiếng là trác táng, bạn thân của vua
Charles II.
Tiểu sử:
John Wilmot sinh ở Ditchley, Oxfordshire trong một gia đình quí tộc. Mẹ ông, John St Anne, sau khi chồng chết đã tái giá với một sĩ quan hoàng gia Henry Viscount Wilmot – là bố của John Wilmot. Năm 1652 Henry Wilmot được phong Bá tước Rochester. Henry Wilmot mất năm 1658, từ đó John Wilmot trở thành Bá tước Rochester.
John Wilmot học ở Wadham College, rất giỏi tiếng Latin và Hy Lạp và sau này ông đã trở thành một dịch giả nổi tiếng, dịch các tác phẩm của Anacreon, Horace, Lucretius, Ovid, Seneca ra tiếng Anh. Năm 1661, lên 14 tuổi, John Wilmot nhận bằng thạc sĩ Văn chương. Năm lên 17 tuổi bắt đầu phục vụ trong triều của vua Charles II và rất được cảm tình từ những quan chức trong triều. Ngày 26 tháng 5 năm 1665 John Wilmot bắt cóc Elizabeth Malet và bị bắt giam nhưng sau đó vua Charles II ra lệnh thả và chuyển về làm sĩ quan ở hạm đội, tham gia vào trận đánh với người Hà Lan. Năm 1667 John Wilmot bắt cóc Elizabeth Malet lần thứ hai và làm đám cưới vào ngày 29 tháng 1 năm 1667.
John Wilmot mất ngày 26 tháng 7 năm 1680 vì bệnh giang mai và một số bệnh do cuộc sống phóng đãng.
John Wilmot sinh ở Ditchley, Oxfordshire trong một gia đình quí tộc. Mẹ ông, John St Anne, sau khi chồng chết đã tái giá với một sĩ quan hoàng gia Henry Viscount Wilmot – là bố của John Wilmot. Năm 1652 Henry Wilmot được phong Bá tước Rochester. Henry Wilmot mất năm 1658, từ đó John Wilmot trở thành Bá tước Rochester.
John Wilmot học ở Wadham College, rất giỏi tiếng Latin và Hy Lạp và sau này ông đã trở thành một dịch giả nổi tiếng, dịch các tác phẩm của Anacreon, Horace, Lucretius, Ovid, Seneca ra tiếng Anh. Năm 1661, lên 14 tuổi, John Wilmot nhận bằng thạc sĩ Văn chương. Năm lên 17 tuổi bắt đầu phục vụ trong triều của vua Charles II và rất được cảm tình từ những quan chức trong triều. Ngày 26 tháng 5 năm 1665 John Wilmot bắt cóc Elizabeth Malet và bị bắt giam nhưng sau đó vua Charles II ra lệnh thả và chuyển về làm sĩ quan ở hạm đội, tham gia vào trận đánh với người Hà Lan. Năm 1667 John Wilmot bắt cóc Elizabeth Malet lần thứ hai và làm đám cưới vào ngày 29 tháng 1 năm 1667.
John Wilmot mất ngày 26 tháng 7 năm 1680 vì bệnh giang mai và một số bệnh do cuộc sống phóng đãng.
Thơ ca:
John Wilmot coi việc làm thơ chỉ là để giải trí nhưng thơ ông lại rất đa dạng về thể loại cũng như nội dung. Một trong những bài thơ trào phúng rất nổi tiếng của ông viết về vua Charles II dưới đây:
Cầu Chúa lòng lành tốt đẹp sẽ ban
Cho nhà vua không dựa vào lời hứa
Người chưa bao giờ nói điều gì dở
Và chưa bao giờ làm thứ gì khôn.
*
God bless our good and gracious king,
Whose promise none relies on;
Who never said a foolish thing,
Nor ever did a wise one.
Và đây là câu trả lời của Charles II:
“Sự thật đúng là như vậy, lời của ta thì quả đúng lời ta, nhưng việc làm thì còn ở những người bộ trưởng” ("That is true; for my words are my own, but my actions are those of my ministers").
Những tác phẩm nổi tiếng nhất của John Wilmot có thể kể đến: Satyr Against Reason and Mankind (Trào phúng chống lại Trí tuệ và Loài người), The Imperfect Enjoyment (Khoái lạc dở dang), Love A Woman? You're an Ass! (Yêu phụ nữ ư? Bạn là con lừa!), The Disabled Debauchee (Kẻ trụy lạc tật nguyền). John Wilmot có sự ảnh hưởng sâu rộng trong văn hóa đại chúng.
YÊU PHỤ NỮ Ư? BẠN LÀ CON LỪA
Yêu phụ nữ ư? Bạn là con lừa
Đấy là thứ nhạt phèo như nước ốc
Bạn đi chọn cho mình niềm hạnh phúc
Là vật dại khờ mà Chúa tạo ra.
Thà làm thợ may hay người chăn ngựa
Những kẻ nằm trong bụng Aurelia*
Làm như nô lệ và khi về già
Chỉ biết chết và nằm yên trong mộ.
Thế nên từ đây tránh xa phụ nữ
Cùng với bạn bè phóng đãng của mình
Vui với họ ta uống rượu hằng đêm
Để gọt dũa và mài sắc trí tuệ.
Cho ta sức khỏe, niềm vui, giàu có
Còn tình yêu ta sẽ cố thủ, và
Ta có một trang mềm ngọt của ta
Hay hơn nhiều cả bốn mươi con đĩ.
Yêu phụ nữ ư? Bạn là con lừa
Đấy là thứ nhạt phèo như nước ốc
Bạn đi chọn cho mình niềm hạnh phúc
Là vật dại khờ mà Chúa tạo ra.
Thà làm thợ may hay người chăn ngựa
Những kẻ nằm trong bụng Aurelia*
Làm như nô lệ và khi về già
Chỉ biết chết và nằm yên trong mộ.
Thế nên từ đây tránh xa phụ nữ
Cùng với bạn bè phóng đãng của mình
Vui với họ ta uống rượu hằng đêm
Để gọt dũa và mài sắc trí tuệ.
Cho ta sức khỏe, niềm vui, giàu có
Còn tình yêu ta sẽ cố thủ, và
Ta có một trang mềm ngọt của ta
Hay hơn nhiều cả bốn mươi con đĩ.
________
*Đây có thể là Aurelia Orestilla, vợ của Catilina, nổi tiếng là một phụ nữ xinh đẹp và phóng đãng (làm đĩ một cách công khai).
Love a woman? You’re an ass!
Love a woman? You’re an ass!
‘Tis a most insipid passion
To choose out for your happiness
The silliest part of God’s creation.
Let the porter and the groom,
Things designed for dirty slaves,
Drudge in fair Aurelia’s womb
To get supplies for age and graves.
Farewell, woman! I intend
Henceforth every night to sit
With my lewd, well-natured friends,
Drinking to engender wit.
The give me health, wealth, mirth, and wine,
And, if busy love entrenches,
There’s a sweet, soft page of mine
Does the trick worth forty wenches.
THƠ TRÀO PHÚNG
CHỐNG LẠI LÝ TRÍ VÀ NHÂN LOẠI
Giá như tôi (hiện là một con người [1]
Là thứ sinh vật lạ lùng muôn thuở)
Giá hồn tôi được tự do chọn lựa
Thân xác bên ngoài theo ý của tôi
Thì tôi chọn khỉ, gấu hay con chó
Chứ không phải sinh vật vô ích này
Dù tự hào về trí tuệ của tôi. [7]
……………………………………
……………………………………
Trí tuệ con người trải rộng mênh mông [123]
Con người luôn được thiên nhiên cải thiện
Những nguyên tắc này đúng và rộng lượng
Những đạo đức này bạn có thể tin
Tôi xin đưa ra phép thử của mình:
Ai thấp hơn, con người hay con thú?
Chim ăn chim, thú dữ ăn thịt thú
Nhưng con người cách phản bội đi tìm
Thú dữ giết, ăn thịt thú vì cần
Người hại người không vì điều tốt đẹp
Loài thú dữ được trời cho móng vuốt
Giết nạn nhân – thỏa cơn đói của mình
Người với tiếng cười, ôm ấp, ngợi khen
Phản bội làm người anh em khốn khổ
Và tự dẫn mình đến điều tai họa
Chỉ vì nhố nhăng, đâu phải vì cần. [138]
A Satyr Against Reason and Mankind
Were I (who to my cost already am [1]
One of those strange, prodigious creatures, man)
A spirit free to choose, for my own share,
What case of flesh and blood I pleased to wear,
I'd be a dog, a monkey, or a bear,
Or anything but that vain animal
Who is so proud of being rational. [7]
………………………………………..
………………………………………..
You see how far man's wisdom here extends; [123]
Look next if human nature makes amends:
Whose principles most generous are, and just,
And to whose morals you would sooner trust.
Be judge yourself, I'll bring it to the test:
Which is the basest creature, man or beast?
Birds feed on birds, beasts on each other prey,
But savage man alone does man betray.
Pressed by necessity, they kill for food;
Man undoes man to do himself no good.
With teeth and claws by nature armed, they hunt
Nature's allowance, to supply their want
But man, with smiles, embraces, friendship, praise,
Inhumanly his fellow's life betrays;
With voluntary pains works his distress,
Not through necessity, but wantonness.[138]
HỠI NHỮNG CHÀNG THÍCH TÁN GÁI
Hỡi những chàng thích tán gái của ta
Thích hôn hít, thích nhảy nhót vui đùa
Hãy ngồi lại đây để ta tư vấn
Ta làm phi công trung thành cho bạn
Cứ hôn cô Joan, cô Kate, cô Mary
Nhưng hãy khắc ghi lời khuyên của ta:
Không bao giờ cưới!
To all young men that love to woo
To all young men that love to woo,
To kiss and dance, and tumble too;
Draw near and counsel take of me,
Your faithful pilot I will be;
Kiss who you please, Joan, Kate or Mary,
But still this counsel with you carry,
Never marry!
TRÍCH TỪ “THƯ GỬI O. B”
Sinh ra cho mình, tôi yêu một mình
Ý muốn của tôi dở hay – mặc kệ
Thơ của tôi – thứ người ta có thể
Ném xuống vực, tâng bốc tận mây xanh
Coi rất ngạo mạn hoặc rất khiêm nhường
Xin cứ để cho người đời phán xử.
Và tôi mãi mãi với mình chung thủy.
Tôi thấy tiếc nhưng tôi chẳng thấy đau
“Ôi! Như thế thì cuộc đời giận dữ”
Kệ thây đời, tôi có lỗi gì đâu.
From “Epistle to O. B”
Born to myself, myself I like alone
And must conclude my judgment good,or none.
For should my sense be nought,how could I know
Whether another mans be good or no?
Thus I resolve of my poetry
That tis the best, and thats a fame for me.
If then Im happy, what does it advance
Whether to merit due,or arrogance?
"Oh! but the world will take offense thereby."
Why then, the world will suffer fort, not I.
*Đây có thể là Aurelia Orestilla, vợ của Catilina, nổi tiếng là một phụ nữ xinh đẹp và phóng đãng (làm đĩ một cách công khai).
Love a woman? You’re an ass!
Love a woman? You’re an ass!
‘Tis a most insipid passion
To choose out for your happiness
The silliest part of God’s creation.
Let the porter and the groom,
Things designed for dirty slaves,
Drudge in fair Aurelia’s womb
To get supplies for age and graves.
Farewell, woman! I intend
Henceforth every night to sit
With my lewd, well-natured friends,
Drinking to engender wit.
The give me health, wealth, mirth, and wine,
And, if busy love entrenches,
There’s a sweet, soft page of mine
Does the trick worth forty wenches.
THƠ TRÀO PHÚNG
CHỐNG LẠI LÝ TRÍ VÀ NHÂN LOẠI
Giá như tôi (hiện là một con người [1]
Là thứ sinh vật lạ lùng muôn thuở)
Giá hồn tôi được tự do chọn lựa
Thân xác bên ngoài theo ý của tôi
Thì tôi chọn khỉ, gấu hay con chó
Chứ không phải sinh vật vô ích này
Dù tự hào về trí tuệ của tôi. [7]
……………………………………
……………………………………
Trí tuệ con người trải rộng mênh mông [123]
Con người luôn được thiên nhiên cải thiện
Những nguyên tắc này đúng và rộng lượng
Những đạo đức này bạn có thể tin
Tôi xin đưa ra phép thử của mình:
Ai thấp hơn, con người hay con thú?
Chim ăn chim, thú dữ ăn thịt thú
Nhưng con người cách phản bội đi tìm
Thú dữ giết, ăn thịt thú vì cần
Người hại người không vì điều tốt đẹp
Loài thú dữ được trời cho móng vuốt
Giết nạn nhân – thỏa cơn đói của mình
Người với tiếng cười, ôm ấp, ngợi khen
Phản bội làm người anh em khốn khổ
Và tự dẫn mình đến điều tai họa
Chỉ vì nhố nhăng, đâu phải vì cần. [138]
A Satyr Against Reason and Mankind
Were I (who to my cost already am [1]
One of those strange, prodigious creatures, man)
A spirit free to choose, for my own share,
What case of flesh and blood I pleased to wear,
I'd be a dog, a monkey, or a bear,
Or anything but that vain animal
Who is so proud of being rational. [7]
………………………………………..
………………………………………..
You see how far man's wisdom here extends; [123]
Look next if human nature makes amends:
Whose principles most generous are, and just,
And to whose morals you would sooner trust.
Be judge yourself, I'll bring it to the test:
Which is the basest creature, man or beast?
Birds feed on birds, beasts on each other prey,
But savage man alone does man betray.
Pressed by necessity, they kill for food;
Man undoes man to do himself no good.
With teeth and claws by nature armed, they hunt
Nature's allowance, to supply their want
But man, with smiles, embraces, friendship, praise,
Inhumanly his fellow's life betrays;
With voluntary pains works his distress,
Not through necessity, but wantonness.[138]
HỠI NHỮNG CHÀNG THÍCH TÁN GÁI
Hỡi những chàng thích tán gái của ta
Thích hôn hít, thích nhảy nhót vui đùa
Hãy ngồi lại đây để ta tư vấn
Ta làm phi công trung thành cho bạn
Cứ hôn cô Joan, cô Kate, cô Mary
Nhưng hãy khắc ghi lời khuyên của ta:
Không bao giờ cưới!
To all young men that love to woo
To all young men that love to woo,
To kiss and dance, and tumble too;
Draw near and counsel take of me,
Your faithful pilot I will be;
Kiss who you please, Joan, Kate or Mary,
But still this counsel with you carry,
Never marry!
TRÍCH TỪ “THƯ GỬI O. B”
Sinh ra cho mình, tôi yêu một mình
Ý muốn của tôi dở hay – mặc kệ
Thơ của tôi – thứ người ta có thể
Ném xuống vực, tâng bốc tận mây xanh
Coi rất ngạo mạn hoặc rất khiêm nhường
Xin cứ để cho người đời phán xử.
Và tôi mãi mãi với mình chung thủy.
Tôi thấy tiếc nhưng tôi chẳng thấy đau
“Ôi! Như thế thì cuộc đời giận dữ”
Kệ thây đời, tôi có lỗi gì đâu.
From “Epistle to O. B”
Born to myself, myself I like alone
And must conclude my judgment good,or none.
For should my sense be nought,how could I know
Whether another mans be good or no?
Thus I resolve of my poetry
That tis the best, and thats a fame for me.
If then Im happy, what does it advance
Whether to merit due,or arrogance?
"Oh! but the world will take offense thereby."
Why then, the world will suffer fort, not I.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét