Thơ Ben Jonson

Ben Jonson (tên đầy đủ: Benjamin Jonson, 11 tháng 6 năm 1572 – 6 tháng 8 năm 1637) – nhà soạn kịch, nhà thơ Anh. Cùng với William Shakespeare và Christopher Marlowe, được coi là một trong những nhà soạn kịch lớn nhất của thời đại Elizabeth.

Tiểu sử:

Cũng giống như William Shakespeare, tiểu sử của Ben Jonson ít có những chi tiết xác thực mà chủ yếu mang tính chất truyền thuyết. Ta biết rằng Ben Jonson sinh ở Westminster, London. Bố mất trước khi Ben Jonson ra đời. Học ở trường St. Martin's Lane, sau đó là trường Westminster School, được William Camden đỡ đầu. Học xong trường Westminster Ben Jonson làm nghề thợ xây rồi làm lính, làm diễn viên và bắt đầu viết kịch. Không có nhiều tư liệu về những cuộc đời diễn viên của Ben Jonson. Người đời cho rằng ông không thành công với những vai diễn, bởi thế ông đóng kịch không lâu và sau đó chỉ sáng tác. 

Cuối năm 1597 vở kịch đầu tiên của Ben Jonson được dàn dựng, The Case Is Altered (Hoàn cảnh thay đổi). Tiếp đến là vở Every Man in his Humour (Mỗi người với tâm trạng của mình). Những bi kịch Sejanu, Catiline không có được những thành công vang dội trong lòng khán giả nhưng cho thấy kiến thức triết học cũng như lịch sử La Mã rất sâu rộng của Ben Jonson. Các vở Volpone (Volpone, 1606), Người phụ nữ im lặng (The Silent Woman, 1609) Nhà giả kim (The Alchemist, 1610), Hội chợ Bartholomew (Bartholomew Fair", 1614) – là những vở kịch thành công nhất của ông.

Là một bậc thầy kịch nghệ cũng như ngôn ngữ (văn xuôi và thơ), Ben Jonson có sự ảnh hưởng đến nhiều thế hệ các nhà thơ, các nhà soạn kịch. Các nhà thơ, nhà soạn kịch như John Milton, Robert Herrick, Richard Lovelace, Sir John Suckling, John Dryden, Alexander Pop chịu sự ảnh hưởng sâu sắc của ông.

Ben Jonson mất ngày 6 tháng 8 năm 1637 và mai tại tại nghĩa trang Westminster. Trên phần mộ của ông có khắc dòng chữ “O Rare Ben Johnson” (Ôi Ben Jonson không ai có thể sánh bằng). 

Tác phẩm:

Kịch:
*A Tale of a Tub, comedy (ca. 1596? revised? performed 1633; printed 1640)
*The Case is Altered, comedy (ca. 1597–98; printed 1609), with Henry Porter and Anthony Munday?
*Every Man in His Humour, comedy (performed 1598; printed 1601)
*Every Man out of His Humour, comedy ( performed 1599; printed 1600)
*Cynthia's Revels (performed 1600; printed 1601)
*The Poetaster, comedy (performed 1601; printed 1602)
*Sejanus His Fall, tragedy (performed 1603; printed 1605)
*Eastward Ho, comedy (performed and printed 1605), a collaboration with John Marston and George Chapman
*Volpone, comedy (ca. 1605–06; printed 1607)
*Epicoene, or the Silent Woman, comedy (performed 1609; printed 1616)
*The Alchemist, comedy (performed 1610; printed 1612)
*Catiline His Conspiracy, tragedy (performed and printed 1611)
.........................................
..........................................
Các thể loại khác:
*Epigrams (1612)
*The Forest (1616), including To Penshurst
*A Discourse of Love (1618)
*Barclay's Argenis, translated by Jonson (1623)
*The Execration against Vulcan (1640)
*Horace's Art of Poetry, translated by Jonson (1640), with a commendatory verse by Edward Herbert
....................................

Thư mục:

*Bentley G. Е. Shakespeare and Jonson. Their reputations in the seventeenth century compared, v. 1—2, Chi. 
*Chute М. Ben Jonson of Westminster. N. Y., 1953. 
*Knoll R. Е. Ben Jonson’s plays: An introduction. Lincoln: Univ. of Nebraska press, 1964. — 206 p. ..........................................

Một số bài thơ

PHỤ NỮ LÀ BÓNG CỦA ĐÀN ÔNG

Phụ nữ là bóng theo
Ta đi sau bóng vậy
Đuổi theo bóng – bóng chạy
Quay trở lại – bóng theo.
Chẳng lẽ không phải bóng
Của đàn ông mỗi ngày?

Bóng buổi chiều thật dài
Bóng giữa ngày thật ngắn
Ta yếu mà họ mạnh
Nâng ta mà không hay.
Chẳng lẽ không phải bóng
Của đàn ông mỗi ngày?

That women are but men’s shadows

Follow a shadow, it still flies you,
Seem to fly it, it will pursue :
So court a mistress, she denies you ;
Let her alone, she will court you.
Say are not women truly, then, 5
Styl'd but the shadows of us men ?

At morn and even shades are longest ;
At noon they are or short, or none :
So men at weakest, they are strongest,
But grant us perfect, they're not known. 10
Say, are not women truly, then,
Styl'd but the shadows of us men ?

KHÚC CA GỬI CELIA I

Em hãy đến cùng anh
Cho đằm thắm cuộc tình
Thời gian đi vội vã
Niềm vui chẳng muôn năm.

Giờ mặt trời đang lên
Nhưng bóng xế rập rình
Giờ vui không nắm bắt
Thì muôn thuở bóng đêm.

Em còn đợi gì ai
Không nghe tiếng lòng này
Chẳng lẽ mình hai đứa
Còn phải đợi gì ai?

Ánh mắt ai dòm ngó
Chẳng làm ta lần lữa
Hái trái chẳng lỗi lầm
Ngọt ngào cho hai đứa.

Ai lầm lỗi vì tình
Rồi sẽ được thanh minh.

Song – To Celia I

Come, my CELIA, let us prove,
While we may, the sports of love ;
Time will not be ours for ever :
He at length our good will sever.

Spend not then his gifts in vain.
Suns that set, may rise again:
But if once we lose this light,
'Tis with us perpetual night.

Why should we defer our joys ?
Fame and rumor are but toys.
Cannot we delude the eyes
Of a few poor household spies ;

Or his easier ears buguile,
So removed by our wile ?
'Tis no sin love's fruit to steal,
But the sweet theft to reveal :

To be taken, to be seen,
These have crimes accounted been.

KHÚC CA GỬI CELIA II

Uống cho anh bằng ánh mắt
Anh đáp lại ánh mắt mình
Chén rượu này em hãy nhấp
Giờ anh rượu đã không cần.
Đồ uống này là nước Thánh
Xua đi cơn khát của lòng
Thứ nước thần cho sức mạnh
Và anh chỉ hướng về em.

Anh trao em bông hồng cuối
Không chỉ vì để tôn vinh
Hy vọng không làm tê tái
Bông hoa đang dần héo hon
Nhưng mà em quay trở lại
Gửi bông hoa trả cho anh
Hoa nở, anh thề như vậy:
Với em sẽ mãi chung tình.

Song – To Celia II

Drink to me, only with thine eyes,
And I will pledge with mine ;
Or leave a kiss but in the cup,
And I'll not look for wine.
The thirst, that from the soul doth rise,
Doth ask a drink divine :
But might I of Jove's nectar sup,
I would not change for thine.

I sent thee late a rosy wreath,
Not so much honoring thee,
As giving it a hope, that there
It could not wither'd be.
But thou thereon didst only breathe,
And sent'st it back to me :
Since when it grows, and smells, I swear,
Not of itself, but thee.